Başkan Ayaz: Türkiye'de sığınak sistemi yalnızca kâğıt üzerinde kalmış durumda

Başkan Ayaz, özellikle deprem, savaş veya kimyasal saldırı gibi senaryolarda vatandaşların korunması için sığınakların vazgeçilmez olduğunu ancak Türkiye'deki birçok yapıda sığınakların ya hiç bulunmadığını ya da standartlara uygun olmadığını ifade etti.

Elazığ İnşaat Müteahhitleri Derneği (ELMÜTDER)Başkanı Miraç Ayaz Yaptığı açıklamada: "Günümüzde yaşanan savaşlarda sığınakların ne denli önem arz ettiğini görmek mümkün. Türkiye’de ise sığınak sistemi yalnızca kâğıt üzerinde kalmış durumda. Yeni veya eski olsun çoğu apartman, kamu binası ve buna benzer yapıların altında sığınak bulunmuyor. Olanlar ise depo ve müştemilata çevrilmiş durumda.

Başkan Ayaz, Elazığ, Doğu Anadolu Fay Hattı üzerinde yer alması nedeniyle yüksek derecede deprem riski altındadır. 2020 yılında yaşanan 6.8 büyüklüğündeki deprem, kentteki yapı stoğunun ve afet altyapısının yetersizliğini ortaya koymuştur. Ayrıca Türkiye’nin doğu sınırlarına yakın konumu, Elazığ’ı olası askeri/sivil krizlerde de stratejik bir konuma taşımaktadır. Bu bağlamda, şehirde modern yer altı sığınak sistemlerinin kurulması zorunlu hale gelmiştir. Dünyada savaşların arttığı, füze ve drone tehditlerinin gündelik hayatı etkileyebildiği bir dönemde, Türkiye’de halk arasında en çok sorulan sorulardan biri de “Savaş olursa nereye sığınırız?” konusu oldu. Özellikle son yıllarda İsrail-Gazze hattındaki çatışmaların İran’a sıçraması, bölge ülkelerinde sığınakların ne kadar kritik bir role sahip olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi. On binlerce sivilin sığınaklara akın ettiği görüntüler, Türkiye’de de benzer bir altyapının olup olmadığını sorgulatmaya başladı. Türkiye’de sığınakların varlığı, yasal düzenlemelerle zorunlu kılınmış durumda. 1.500 metrekareden büyük ve 12’den fazla bağımsız bölüme sahip yapılarda sığınak yapılması şart. Ancak uygulamada bu hükümlerin karşılık bulduğu söylenemez.

Günümüzde çoğu bina altındaki sığınak olarak planlanan alanlar; depo, kömürlük, ardiye ya da otopark gibi amaçlarla kullanılıyor. Bu da savaş veya büyük bir afet durumunda halkın sığınabileceği güvenli alanların sayısını neredeyse sıfırlıyor. Yeni yapılan lüks sitelerde, bazı devlet dairelerinde ve okullarda sığınak yapıldığı belirtiliyor. Ancak büyük çoğunluğu mimari olarak bodrum katı formunda, yani gerçek bir savaş ya da nükleer saldırıya karşı koruma sağlayacak teknik özelliklerden yoksun. Her ne kadar İsrail ve İran'da güçlü bir devlet olsa da hava savunma sistemleri bir noktada yetersiz kalıyor. Hava savunma sistemlerinin yetersiz kaldığı noktada füzeler olduğu gibi binalara isabet ediyor. Burada almamız gereken en büyük ders yer altı sığınaklarının önemidir. Yer altı sığınakları artık günümüzde hayatı bir önem taşımaktadır. İnsanlarımızın ve vatandaşlarımızın can güvenliğini sadece devlete değil biz müteahhitler olarak ve yerel yöneticiler olarak da düşünmeliyiz. Yer altı sığınakları sadece bir betondan ibaret olmamalı gördüğünüz üzere bir füze saldırısına maruz kaldığımız zaman orada vatandaşlarımızın belki günlerce kalabileceği ihtiyaçlar da tespit edilmeli ve bu yönde çalışmalar yapmalıyız. Evet, savunma sanayinin önemi her ne kadar büyük olsa da bizim yapılarımızın da önemi bir zaruri savunma sanayi kadar önemlidir.

Başkan Ayaz,Şehirlerde yer altı sığınaklarının önemi oldukça büyüktür. İşte başlıca nedenleri: . Sivil Savunma ve Güvenlik, Doğal Afetlere Karşı Koruma, Kimyasal / Biyolojik Tehlikelere Karşı Koruma, Stratejik ve Toplumsal Dayanıklılık, Lojistik ve İkmal Üssü Olarak Kullanım dedi.Türkiye gibi hem jeopolitik riskleri yüksek hem de doğal afetlere açık bir ülkede yer altı sığınakları, şehir planlamasında artık lüks değil, zorunlu bir güvenlik unsuru olarak ele alınmalı.

Türkiye İçin Yer Altı Sığınak Modelini ele alırsak  Yeni Yerleşimlerde Zorunlu Sığınak Planlaması, Mevcut Yapılar İçin Dönüştürme / Ortak Sığınak Alanları, Çok Amaçlı Kullanımda olabilir örneğin İsviçre ve Finlandiya’da olduğu gibi, barış zamanında otopark, spor salonu, depo gibi kullanılan alanlar, kriz durumlarında otomatik olarak sığınak işlevine geçebilir, Bu hem maliyeti düşürür hem de alan verimliliğini artırır. Her okulda, her kamu binasında yılda en az 1 kez sığınak tatbikatı yapılmalı. Yer altı sığınakları, belediye ve AFAD’ın kontrolünde entegre bir ağ oluşturmalı. Elektrik, su, internet ve radyo iletişimi gibi temel altyapılar bu sistemlere dahil edilmeli. Türkiye’nin şehir planlamasında yer altı sığınakları artık stratejik bir altyapı yatırımı olarak görülmeli. Bu sistem sadece bir kriz anında değil, toplumsal dayanıklılığı artırmak ve vatandaş güvenliğini garanti altına almak için de kritik bir öneme sahip." dedi.